Φθινόπωρο έχουμε μόνο στο ημερολόγιο: Ο Οκτώβριος ήταν ο πιο ξηρός μήνας της τελευταίας 15ετιας!
Σε αρκετές περιοχές της χώρας δεν έπεσε ούτε μια σταγόνα βροχής!
Πολίτες συλλέγουν προϊόντα από πλημμυρισμένο κατάστημα στη Βαλένθια. Οι σφοδρές βροχοπτώσεις «έπνιξαν» τη νότια Ισπανία και κόστισαν τη ζωή σε τουλάχιστον 158 ανθρώπους, ενώ άγνωστος παραμένει ο αριθμός των αγνοουμένων. Οι πληγείσες περιοχές δέχθηκαν μέσα σε οκτώ ώρες όγκο νερού που δέχονται υπό κανονικές συνθήκες σε ένα χρόνο.
Το µαρτύριο της σταγόνας πέρασε η Ελλάδα τον Οκτώβριο, καθώς σε πολλές περιοχές δεν έπεσε ούτε χιλιοστό βροχής, ενώ σχεδόν στο σύνολο της χώρας το νερό που έπεσε ήταν λιγότερο από το 10% του µέσου όρου της τελευταίας 15ετίας! Ενα χρόνο µετά τον κατακλυσµό του «Daniel» στη Θεσσαλία, κυριαρχεί εδώ και µήνες µια παρατεταµένη ξηρασία, που προκαλεί πολλά προβλήµατα.
Στην Ισπανία είχε προηγηθεί µια πολύ έντονη και µεγάλης διάρκειας ξηρασία, πριν εκδηλωθούν οι ακραίες βροχοπτώσεις του καιρικού φαινοµένου «Dana». Η αλληλουχία παρατεταµένης ξηρασίας και ραγδαίων βροχοπτώσεων, που στον συνδυασµό τους συµβάλλουν σε πληµµυρικά φαινόµενα, γίνεται ένα µοτίβο ολοένα και πιο συχνό σε συνθήκες κλιµατικής αλλαγής.
Μόνο ανησυχία προκαλεί η ακραία ξηρασία η οποία καταγράφηκε στην Ελλάδα τον Οκτώβριο που µόλις αποχαιρετήσαµε. Σύµφωνα µε τα στοιχεία του meteo.gr, από τους 118 σταθµούς του δικτύου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, στους 95 το ύψος βροχής ήταν µηδενικό ή ελάχιστο, µειωµένο κατά 80% έως 95% σχετικά µε τις κανονικές τιµές του Οκτωβρίου. Σε Σπάρτη, Χανιά, Ιεράπετρα, Νάξο, Ρόδο δεν έπεσε σταγόνα βροχής όλο τον µήνα, σε Αλεξανδρούπολη, Πάτρα, Λαµία, Τήνο και Σάµο δεν πέρασε τη µονάδα, ενώ στην Αθήνα έπεσαν µόλις 1,6 χιλιοστά. Ακόµη και στη Ζαγορά του Πηλίου, που είναι εξαιρετικά βροχερός τόπος και έδαφος για σηµαντικές καλλιέργειες, έπεσαν 11,2 χιλιοστά, µε µέσον όρο 15ετίας τα 250,8 χιλ. Κάπως καλύτερη ήταν η κατάσταση σε δυτικές περιοχές της χώρας, όπως τα Ιωάννινα και η Κέρκυρα, όπου έπεσε το 26% και 29% των συνηθισµένων ποσοτήτων αντίστοιχα, ενώ µόνη εξαίρεση ήταν η Αµφιλοχία µε 57,4 χιλιοστά (88% του µέσου όρου).
«Πρόκειται για ακραία χαµηλές τιµές, λαµβάνοντας υπόψη πως ο Οκτώβριος είναι συνήθως ένας βροχερός µήνας. Η οµοιοµορφία και η ένταση του φαινοµένου στο µεγαλύτερο µέρος της χώρας προξενεί εντύπωση», σχολιάζει στην «Καθημερινή» ο Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής ερευνών στο Αστεροσκοπείο και επιστηµονικά υπεύθυνος του meteo.gr. «Σε κανέναν σταθµό το µηνιαίο ύψος βροχής δεν ήταν υψηλότερο από τη µέση τιµή των τελευταίων 15 ετών». Οπως σηµειώνουν οι ερευνητές του Αστεροσκοπείου, ο φετινός Οκτώβριος ήταν ο πιο ξηρός τουλάχιστον των τελευταίων 15 ετών που υπάρχουν συνεχόµενα στοιχεία, µε εξαίρεση περιοχές της βορειοδυτικής Ελλάδας, όπως η Κέρκυρα και τα Ιωάννινα, όπου ήταν ο δεύτερος πιο ξηρός.
Ας σηµειωθεί πως είχε προηγηθεί ένας Σεπτέµβριος όπου οι βροχοπτώσεις ήταν επίσης περιορισµένες στην κεντρική, ανατολική και νότια χώρα και στα νησιά, ενώ πολύ υγρός ήταν µόνο στη Δυτική Ελλάδα.
Σε Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα, Περιφέρεια Πελοποννήσου τα ύψη βροχής κινήθηκαν σε επίπεδα 45%-65% των µέσων όρων της 15ετίας.
Η πορεία των µειωµένων βροχοπτώσεων και της ξηρασίας στην Ελλάδα πηγαίνει αρκετούς µήνες πίσω, καθώς και ο φετινός Ιούνιος ήταν ιδιαίτερα άνυδρος (στην Αθήνα δεν έπεσε ούτε σταγόνα βροχής), ενώ και την περίοδο από τον Οκτώβριο του 2023 µέχρι και τον Μάιο του 2024 στους περισσότερους σταθµούς της χώρας τα ύψη βροχής ήταν µειωµένα έως και 50%. Η αυξανόµενη τάση ξηρασίας είναι ένα αρνητικό φαινόµενο, που επηρεάζει τα αποθέµατα ύδατος στους ταµιευτήρες, στεγνώνει τον υδροφόρο ορίζοντα µε επώδυνες επιπτώσεις στις αγροτικές καλλιέργειες, αυξάνει τον κίνδυνο διάβρωσης του εδάφους και ερηµοποίησης.
Οσον αφορά τα προβλήµατα στους ταµιευτήρες, αποκαλυπτική είναι η εικόνα της τεχνητής λίµνης του Μόρνου, η οποία χρησιµοποιείται και για την ύδρευση της Αθήνας. Επεξεργάζοντας δορυφορικά δεδοµένα η επιστηµονική οµάδα του Climatebook κατέγραψε πως η συνολική έκταση της λίµνης έχει περιοριστεί σε περίπου 10,4 τετραγωνικά χιλιόµετρα στις 25 Οκτωβρίου 2024, έναντι περίπου 14,8 τετ. χιλ. πέρυσι στις 20.10.2023. Πρόκειται για µία από τις µικρότερες εκτάσεις της λίµνης από το 2010, που υπάρχουν δορυφορικές εικόνες πολύ υψηλής ανάλυσης.
Προβλήµατα
Η ανοµβρία δηµιουργεί πολλά και συγκεκριµένα προβλήµατα. Χαρακτηριστική είναι η κατάσταση στην Αράχωβα, µε την έντονη τουριστική κίνηση. Οπως δήλωσε στον ΣΚΑΪ ο δήµαρχος ∆ιστόµου - Αράχωβας Αντίκυρας, Γιάννης Σταθάς, η τελευταία βροχή έπεσε στις 10 Μαρτίου! Από τότε δεν έχει πέσει σταγόνα στην Αράχωβα. «Το Σαββατοκύριακο µεταφέραµε νερό από τον Μόρνο µε υδροφόρες. Οταν έχεις 3.000 κόσµο τις καθηµερινές και 30.000 το Σαββατοκύριακο, καταλαβαίνετε πως η κατανάλωση είναι πάρα πολύ µεγάλη και δεν µπορείς να το διαχειριστείς», είπε ο κ. Σταθάς. Η λειψυδρία εντείνει όλες τις πιέσεις, όπως τη βαριά τουριστική παρουσία (κάτι που γίνεται εµφανέστατο και στα νησιά), αλλά και τις δυσκολίες στον πρωτογενή τοµέα.
Η αλληλουχία ξηρασίας και έντονων βροχοπτώσεων, που στον συνδυασµό τους συµβάλλουν σε πληµµύρες, γίνεται ένα µοτίβο ολοένα και πιο συχνό λόγω κλιµατικής αλλαγής.
Δείτε επίσης στο Athensmagazine.gr: