Εγκεφαλικό: Τα πρώτα 60 λεπτά κρίνουν την υπόλοιπη ζωή των ασθενών - Τι πρέπει να κάνετε;

Tο Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (ΑΕΕ) εκδηλώνεται όταν διαταραχθεί η φυσιολογική ροή του αίματος σε κάποιο αγγείο στον εγκέφαλο. Έτσι, τα νευρικά κύτταρα που τροφοδοτούνται από το συγκεκριμένο αγγείο, δεν λαμβάνουν οξυγόνο, με συνέπεια την απώλεια της λειτουργίας τους και την αιφνίδια έναρξη νευρολογικών συμπτωμάτων.

Δείτε επίσης: Εγκεφαλικό στα παιδιά: Πόσο πιθανό είναι να συμβεί; Τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς;

VIRAL ΕΙΔΗΣΗ

Πιο κοντά στο μυστήριο θανάτου του Βασίλη Καλογήρου: Ο ρόλος της στάσης του σώματος και το τελευταίο γεύμα

Το ΑΕΕ αποτελεί τη 2η αιτία θανάτου μετά την ισχαιμική μυοκαρδιοπάθεια και την 3η αιτία αναπηρίας, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Πληθυσμιακές μελέτες από την Ελλάδα δείχνουν ότι το 80% των ΑΕΕ είναι ισχαιμικής αιτιολογίας και ότι 12 μήνες μετά το ΑΕΕ το 35% των ασθενών θα έχει αποβιώσει και το 31% θα έχει μόνιμη αναπηρία. Ο επιπολασμός του ΑΕΕ εκτιμάται στο 2,5%.

Τι πρέπει να κάνετε;

Ο χρόνος είναι ο πιο καθοριστικός παράγοντας στην αντιμετώπιση του ΑΕΕ. Συνηθίζεται η έκφραση «ο χρόνος είναι εγκέφαλος» από την αμερικάνικη έκφραση «time is brain» γιατί για κάθε δευτερόλεπτο που περνάει μετά την έναρξη του εγκεφαλικού επεισοδίου χάνονται εκατομμύρια εγκεφαλικά κύτταρα και δισεκατομμύρια εγκεφαλικές συνάψεις. Υπολογίζεται ότι σε απόφραξη μεγάλου μεγέθους εγκεφαλικού αγγείου χάνονται σχεδόν 2 εκατομμύρια εγκεφαλικά κύτταρα και 14 δισεκατομμύρια συνάψεις ανά λεπτό και ο εγκέφαλος γερνάει κατά 36 χρόνια περίπου όταν ολοκληρωθεί η ισχαιμική βλάβη. Γι’ αυτό τον λόγο η γρήγορη έναρξη της αγωγής για την αποκατάσταση της εγκεφαλικής αιματικής ροής είναι καθοριστική για την έκβαση του ΑΕΕ.

Ενδοφλέβια θρομβόλυση

Η ενδοφλέβια θρομβόλυση αποτελεί την πλέον ενδεδειγμένη θεραπεία για την αντιμετώπιση ασθενών με οξύ ισχαιμικό ΑΕΕ και είναι εγκεκριμένη από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ). Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της ενδοφλέβιας θρομβόλυσης στο οξύ ισχαιμικό ΑΕΕ έχει τεκμηριωθεί μέσα από πολλαπλές τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές, με ορόσημο τη μελέτη NINDS rt-PA Stroke Study (National Institute of Neurological Disorders and Stroke Study Group).

Ωστόσο, η θεραπεία με ενδοφλέβια θρομβόλυση έχει αυστηρό χρονικό όριο χορήγησης εντός 4,5 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα κλινικών μελετών και δεδομένα μεγάλων εθνικών βάσεων καταγραφής ΑΕΕ από τη Γερμανία και τις ΗΠΑ, όσο αυξάνεται το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την έναρξη των συμπτωμάτων του ισχαιμικού ΑΕΕ έως και την έναρξη χορήγησης ενδοφλέβιας θρομβόλυσης τόσο μειώνεται η αποτελεσματικότητά της ως προς τη μείωση της αναπηρίας. Η ανάγκη λοιπόν για ταχύτατη απεικόνιση του εγκεφάλου είναι ξεκάθαρη λόγω της υψηλής νοσηρότητας και θνητότητας των ασθενών που υφίστανται ισχαιμικό ΑΕΕ καθώς και με κριτήριο την αποδεδειγμένη χρονο-εξαρτώμενη αποτελεσματικότητα της ενδοφλέβιας θρομβόλυσης.

Η αξονική τομογραφία (CT) του εγκεφάλου χωρίς σκιαγραφικό είναι η πιο διαδεδομένη απεικονιστική μέθοδος σε ασθενείς με συμπτώματα οξέος εγκεφαλικού, αποτελώντας το βασικό επίπεδο διαγνωστικού ελέγχου για τον αποκλεισμό οξείας ενδοκράνιας αιμορραγίας ώστε να δοθεί το «πράσινο φως» για τη χορήγησης ενδοφλέβιας θρομβόλυσης, εφόσον πληρούνται τα κριτήρια χορήγησης και αποκλεισμού. Λόγω της χρονο-εξαρτώμενης αποτελεσματικότητας της ενδοφλέβιας θρομβόλυσης, η CT εγκεφάλου στους ασθενείς που προσέρχονται στο τμήμα επειγόντων περιστατικών του νοσοκομείου με συμπτώματα εγκεφαλικού πρόσφατης έναρξης επιβάλλεται να διενεργείται με απόλυτη προτεραιότητα. Σε πολλά νοσοκομεία, η ενδοφλέβια θρομβόλυση ξεκινά ήδη από το ακτινολογικό τμήμα μετά τον αποκλεισμό της αιμορραγίας.

Ο ακριβής καθορισμός του χρόνου έναρξης των συμπτωμάτων αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα στη λήψη της απόφασης για τη χορήγηση ενδοφλέβιας θρομβόλυσης, γι’ αυτό και θα πρέπει να διερευνάται ενδελεχώς. Σύμφωνα με τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές, για κάθε 10 ασθενείς που θα λάβουν ενδοφλέβια θρομβόλυση εντός των πρώτων 3 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων, 1 από αυτούς θα έχει καλό λειτουργικό αποτέλεσμα (mRS≤1). Στο χρονικό θεραπευτικό παράθυρο των 3-4,5 ωρών η αντίστοιχη αναλογία ανέρχεται σε 1 ασθενή με καλό λειτουργικό αποτέλεσμα (mRS≤1) για κάθε 19 ασθενείς που θα λάβουν ΕΘ. Όσον αφορά τη σχέση του οφέλους προς την επιδείνωση, για κάθε 7 ασθενείς που θα είναι λειτουργικά ανεξάρτητοι στους 6 μήνες, αντιστοιχούν 2 θάνατοι στην οξεία φάση αντιμετώπισης. Η ενδοφλέβια θρομβόλυση μετά την παρέλευση 4,5 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων δεν έχει επίσημη έγκριση.