Πονάνε τα δόντια τους αλλά δεν πάνε στον οδοντίατρο: Δεν το σηκώνει η τσέπη για αρκετούς Έλληνες!
Εξανεµίστηκαν οι δηµόσιες δαπάνες
Χωρίς οδοντιατρική φροντίδα, παρά το γεγονός ότι την είχε ανάγκη, έµεινε πέρυσι ένας στους οκτώ ενηλίκους στην Ελλάδα. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι λόγοι ήταν οικονοµικοί. Οι δηµόσιες δαπάνες για την οδοντιατρική περίθαλψη µέσα στη δεκαπενταετή περίοδο της οικονοµικής κρίσης και της πανδηµίας COVID-19 σχεδόν εξανεµίστηκαν, ενώ περιορίστηκαν πολύ οι ιδιωτικές δαπάνες, καθώς οι πολίτες, µετά τη µείωση των αποδοχών τους, επέλεξαν να «κόψουν» από τα έξοδα για οδοντίατρο.
Τη στιγµή που επιστήµονες από όλο τον κόσµο συµµετέχουν στην πρώτη Παγκόσµια ∆ιάσκεψη Στοµατικής Υγείας που έχει συγκαλέσει ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας (26-29 Νοεµβρίου 2024, Μπανγκόκ, Tαϊλάνδη) για να επιταχύνει την πρόοδο προς την ένταξη της στοµατικής υγείας στην καθολική κάλυψη υγείας µέχρι το 2030, η Ελλάδα βρίσκεται στον συγκεκριµένο τοµέα σε προβληµατική κατάσταση. Σύµφωνα µε την πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ «Υγεία µε µια µατιά - Ευρώπη 2024», πέρυσι οι ακάλυπτες οδοντιατρικές ανάγκες – ενήλικοι που χρειάστηκαν οδοντιατρική φροντίδα και δεν την έλαβαν– στην Ελλάδα έφτασαν στο 12,9%, όταν ο µέσος όρος στις χώρες της Ε.Ε. ήταν 3,4%. Οπως αναφέρει στην «Κ» ο οδοντίατρος Αριστοµένης Συγγελάκης, εκλεγµένος πρόεδρος του ευρωπαϊκού συµβουλίου των επικεφαλής λειτουργών οδοντιατρικής, ειδικός σύµβουλος του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας και ένας εκ των δύο εκπροσώπων της χώρας µας στην παγκόσµια διάσκεψη, «το 2008 οι ακάλυπτες οδοντιατρικές ανάγκες ήταν στην Ελλάδα 5,9%. Εν µέσω της δηµοσιονοµικής κρίσης, γύρω στο 2015-2016, το ποσοστό αυτό ξεπέρασε το 20%. Πέρυσι ήταν στο 12,9%. Το χειρότερο είναι ότι οι ακάλυπτες ανάγκες οδοντιατρικής φροντίδας δεν έχουν µια οµοιόµορφη κατανοµή στον πληθυσµό», συνεχίζει ο κ. Συγγελάκης. «Αυτοί που είναι στο χαµηλότερο οικονοµικό κλιµάκιο υποφέρουν πολύ περισσότερο, αφού όσοι δηλώνουν ακάλυπτες ανάγκες οδοντιατρικής φροντίδας είναι 21,2%. Το 2008 το ποσοστό ήταν 11%».
Σύµφωνα µε την ΕΛΣΤΑΤ (Σύστηµα Λογαριασµών Υγείας), οι δηµόσιες δαπάνες οδοντιατρικής φροντίδας –εξαιρουµένων των µισθών του προσωπικού που υπηρετεί στα λίγα οδοντιατρικά τµήµατα του ΕΣΥ–, από 14,9 εκατ. ευρώ το 2008, µηδενίστηκαν το 2022. Ο ΕΟΠΥΥ δεν έχει συµβάσεις µε οδοντιάτρους, µε αποτέλεσµα οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για αναθεώρηση των πολιτικών υγείας, καθώς η κακή στοµατική υγεία συνδέεται µε σοβαρές ασθένειες. Τα περίπου 40 εκατ. ευρώ για οδοντιατρική περίθαλψη που προβλέπονται στον προϋπολογισµό του ΕΟΠΥΥ να κατευθύνονται στην κάλυψη άλλων αναγκών. Μειωµένες κατά 67,7% (από το 2008 έως το 2022) είναι και οι ιδιωτικές δαπάνες οδοντιατρικής φροντίδας, καθώς οι πολίτες επέλεξαν να κόψουν από εκεί όπου πιστεύουν ότι «δεν πεθαίνεις», δηλαδή από τα δόντια.
Διαβάστε επίσης: «Μπήκα αρτιμελής, βγήκα και δεν μπορούσα να σηκώσω ένα ποτήρι»: Νέο σοβαρό περιστατικό στο 424 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης
Θεωρητικά, στην Ελλάδα παρέχεται δωρεάν οδοντιατρική φροντίδα από το ΕΣΥ, ωστόσο στην πράξη πολύ λίγοι εξυπηρετούνται σε αυτές τις δοµές. Οπως τονίζει στην «Κ» ο πρόεδρος της Ελληνικής Οδοντιατρικής Οµοσπονδίας Αθανάσιος Δεβλιώτης, «στον δηµόσιο τοµέα, από τις 847 οργανικές θέσεις οδοντιάτρων σε κέντρα υγείας και νοσοκοµεία, είναι καλυµµένες περίπου οι µισές. Και µε λύπη θέλω να πω ότι και εκεί που οι θέσεις είναι θεωρητικά πλήρως καλυµµένες υπάρχουν διάφορες αποσπάσεις, µε αποτέλεσµα να υπάρχουν σε κάποια κέντρα υγείας δύο και τρεις οδοντίατροι, δηλαδή ένας κανονικά στη θέση του και οι άλλοι αποσπασµένοι, και σε άλλα που έχουν, υποτίθεται, πλήρη κάλυψη να έχει αποσπαστεί ο οδοντίατρος. Οπότε στην πράξη τα κενά είναι ακόµα µεγαλύτερα».
Στο ίδιο πλαίσιο ο κ. Συγγελάκης αναφέρεται στο «παράδοξο» της οδοντιατρικής κάλυψης στην Ελλάδα. Οπως σηµειώνει, «στα τέλη της δεκαετίας του 1980 που αναπτύχθηκαν τα κέντρα υγείας σε όλη την περιφέρεια, είχαν όλα οδοντιατρικό τµήµα µε έναν έως και επτά οδοντιάτρους. Στην πορεία, µε το να µη γίνονται προσλήψεις και να αποχωρούν οι οδοντίατροι λόγω συνταξιοδότησης ή αποσπάσεων στα νοσοκοµεία, σε πολλά κέντρα υγείας τα τµήµατα έκλεισαν και µετατράπηκαν σε αποθήκες. Σήµερα καλούµαστε να επιστρέψουµε στο παρελθόν, αφού η κατεύθυνση του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας είναι η οδοντιατρική περίθαλψη να εισαχθεί στην Πρωτοβάθµια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ). Η Πορτογαλία, που δεν είχε οδοντιατρικά τµήµατα στην ΠΦΥ, άλλαξε πολιτική και έφτασε πλέον στο να καλύπτει σχεδόν όλη την περιφέρειά της. ∆ηλαδή, η Πορτογαλία έχει φτάσει εκεί που ήµασταν εµείς στο τέλος της δεκαετίας του ’80 και εµείς έχουµε πάει εκεί που ήταν η Πορτογαλία πριν».
Πρόταση και θετικά βήµατα
Τόσο ο κ. Δεβλιώτης όσο και ο κ. Συγγελάκης τονίζουν την ανάγκη η στοµατική υγεία «να µπει στο κάδρο» των πολιτικών υγείας στη χώρα µας. Ζητούν την εφαρµογή της ρήτρας στοµατικής υγείας, που σηµαίνει ότι ένα εγγυηµένο ποσοστό των δηµόσιων ετήσιων δαπανών υγείας θα κατευθύνεται εκεί. Πρόκειται για πρόταση που έπειτα από πιέσεις της επιστηµονικής κοινότητας κατέθεσε η Ελληνική ∆ηµοκρατία και υιοθέτησε το 2021 ο ΠΟΥ. «Εάν το κάνουµε αυτό, τα επόµενα χρόνια θα έχουµε τεράστια ποσά για τη στοµατική υγεία τα οποία θα επαρκούσαν για να γίνουν πολύ σηµαντικά πράγµατα στην κατεύθυνση της παροχής σε όλους µιας βασικής δέσµης οδοντιατρικών υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και της πρόληψης. Αυτά θα αποδώσουν µεγάλα οφέλη από τον περιορισµό των δαπανών από φάρµακα και νοσηλείες λόγω παθήσεων που σχετίζονται άµεσα µε τη στοµατική υγεία. Αρα, σταδιακά οι παρεµβάσεις θα γίνουν αυτοτροφοδοτούµενες», τονίζει ο κ. Συγγελάκης. Στα θετικά βήµατα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια συγκαταλέγονται η θεσµοθέτηση το 2023 της ανάπτυξης Κινητών Οµάδων Υγείας (ΚΟΜΥ) στελεχωµένων µε οδοντιάτρους, καθώς και το dentist pass, ένα καθολικό, δωρεάν, προληπτικό οδοντιατρικό πρόγραµµα για παιδιά 6 έως 12 ετών, το οποίο εφαρµόστηκε από τον Μάιο 2023 έως τον Ιανουάριο 2024. Αφορούσε συνολικά 660.000 παιδιά και αξιοποιήθηκε από το 38% αυτών (270.000 παιδιά).
Αρρηκτα συνδεδεµένη µε τη γενική υγεία χαρακτηρίζουν οι ειδικοί επιστήµονες τη στοµατική υγεία. «Εχει πάψει πλέον το αντιεπιστηµονικό στερεότυπο που µας καταδυνάστευε επί δεκαετίες, ότι “δεν πεθαίνεις από τα δόντια”, καθώς έχει αποδειχθεί ότι “βεβαίως και πεθαίνεις από τα δόντια”», υπογραµµίζει ο κ. Συγγελάκης. Και εξηγεί: «Η κακή στοµατική υγεία συνδέεται µε πολύ σηµαντικές ασθένειες, όπως ο διαβήτης, τα καρδιαγγειακά, οι αναπνευστικές νόσοι, ακόµα και το Αλτσχάιµερ. Η δε περίοδος της πανδηµίας έδειξε ότι ασθενείς µε κακή στοµατική υγεία, και συγκεκριµένα κακή υγεία του περιοδοντίου, είχαν πολύ αυξηµένες πιθανότητες σε σχέση µε ασθενείς που δεν αντιµετώπιζαν αυτά τα προβλήµατα, όταν µολύνονταν από τον SARS-COV-2, να νοσήσουν µε βαριά συµπτώµατα». Στο πλαίσιο αυτό, γίνονται βήµατα προς την καλύτερη συνεργασία µεταξύ ιατρικών ειδικοτήτων. Είναι ενδεικτικό ότι η παγκόσµια οµοσπονδία γενικών/οικογενειακών γιατρών συνεργάστηκε µε την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Περιοδοντολογίας και εκπόνησαν κατευθυντήριες οδηγίες, σύµφωνα µε τις οποίες όταν ένας γενικός γιατρός κάνει διάγνωση σε ασθενή για σακχαρώδη διαβήτη, να του επισηµαίνει τον κίνδυνο της περιοδοντίτιδας και συνεπώς της απώλειας των δοντιών και να τον παραπέµπει σε οδοντίατρο. Και το αντίστροφο. Εάν ο οδοντίατρος διαγνώσει περιοδοντίτιδα, θα πρέπει να ρωτήσει τον ασθενή εάν έχει διαβήτη, και εάν η απάντηση είναι αρνητική, να τον προειδοποιήσει για τον αυξηµένο κίνδυνο που διατρέχει και να τον συµβουλεύσει να επισκεφθεί γιατρό.
Ρεπορτάζ από την εφημερίδα Καθημερινή
Aκολουθήστε μας στo Google News
