Ουμπέρτο Έκο: Ποιος ήταν ο Ιταλός συγγραφέας που έγινε παγκοσμίως γνωστός; 10 απόφθεγματά του
Έγινε παγκόσμια γνωστός το 1980 με το πρώτο του μυθιστόρημα «Το όνομα του Ρόδου»
Ο Ουμπέρτο Έκο ήταν ένας από τους πιο διακεκριμένους Ιταλούς διανοούμενους, γνωστός για το πολυσχιδές έργο του στη λογοτεχνία, τη σημειολογία και την κριτική της σύγχρονης κουλτούρας. Η φήμη του εκτοξεύθηκε το 1980 με το πρώτο του μυθιστόρημα, Το όνομα του Ρόδου, ένα ατμοσφαιρικό μεσαιωνικό θρίλερ που μεταφράστηκε σε δεκάδες γλώσσες και γνώρισε τεράστια εμπορική επιτυχία. Παράλληλα, αφιέρωσε μεγάλο μέρος της επιστημονικής του δραστηριότητας στην ανάλυση της λογοτεχνίας, της μαζικής επικοινωνίας και των πολιτισμικών φαινομένων.
Ποιος ήταν ο Ιταλός συγγραφέας
Γεννημένος στην Αλεσάντρια του Πεδεμοντίου στις 5 Ιανουαρίου 1932, ο Έκο μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον αυστηρής καθολικής αγωγής, αν και ο ίδιος ανέπτυξε κριτική σκέψη, την οποία απέδιδε στις επιρροές των γονιών του. Το επώνυμό του, σύμφωνα με μια εκδοχή, προέρχεται από τη λατινική φράση Ex Caelis Oblatus («Θεϊκό Δώρο»), που αποδόθηκε στον παππού του, ο οποίος ήταν έκθετο παιδί.
Αν και ξεκίνησε σπουδές στη Νομική, σύντομα τον κέρδισε η μελέτη της Μεσαιωνικής Φιλοσοφίας και Λογοτεχνίας, ολοκληρώνοντας τη διδακτορική του διατριβή το 1954 με θέμα τον Θωμά Ακινάτη. Στη συνέχεια, εργάστηκε ως δημοσιογράφος και παραγωγός στη δημόσια τηλεόραση της Ιταλίας (RAI), όπου ήρθε σε επαφή με τον κόσμο των μέσων μαζικής ενημέρωσης.
Το 1962 παντρεύτηκε τη Ρενάτε Ράμγκε, τεχνοκριτικό γερμανικής καταγωγής, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 ξεκίνησε την ακαδημαϊκή του πορεία, διδάσκοντας σε πανεπιστήμια όπως της Φλωρεντίας, του Μιλάνου και αργότερα της Μπολόνια, όπου έμεινε για το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του. Παράλληλα, το 1974 ίδρυσε τον Διεθνή Σύνδεσμο Σημειολογικών Μελετών, συμβάλλοντας καθοριστικά στη θεμελίωση της σημειολογίας ως αυτόνομης επιστήμης.
Διαβάστε επίσης: Νίκος Καζαντζάκης: Ένα από τα μεγάλα κεφάλαια της νεοελληνικής λογοτεχνίας
Η θεωρία του στη σημειολογία βασιζόταν στην ερμηνεία των πολιτισμικών συμβόλων, από τη γλώσσα και τη μουσική έως τα μέσα επικοινωνίας και τις θρησκευτικές εικόνες. Ανάμεσα στα σημαντικότερα ακαδημαϊκά του έργα συγκαταλέγονται Το Ανοιχτό Έργο (1962), Κήνσορες και Θεράποντες (1964) και Θεωρία Σημειωτικής (1975).
Η συγγραφική του καριέρα γνώρισε διεθνή απήχηση με το Όνομα του Ρόδου, ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα που συνδυάζει στοιχεία αστυνομικής αφήγησης με φιλοσοφικές και ιστορικές αναφορές. Το βιβλίο διασκευάστηκε σε ταινία το 1986 από τον Ζαν Ζακ Ανό, με πρωταγωνιστή τον Σον Κόνερι. Παρόλο που κανένα από τα επόμενα μυθιστορήματά του δεν έφτασε την ίδια εμπορική επιτυχία, έργα όπως Το Εκκρεμές του Φουκώ και Το Νησί της Προηγούμενης Ημέρας ενίσχυσαν τη θέση του στη σύγχρονη λογοτεχνία.
Ο Έκο ζούσε στο Μιλάνο, όπου το σπίτι του θύμιζε λαβύρινθο, φιλοξενώντας μια τεράστια συλλογή 30.000 βιβλίων. Αγαπούσε ιδιαίτερα την Ελλάδα και την είχε επισκεφθεί αρκετές φορές τόσο για διακοπές όσο και για επιστημονικούς σκοπούς. Το 1995 τιμήθηκε με τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Απεβίωσε σαν σήμερα, στις 19 Φεβρουαρίου το 2016, αφήνοντας πίσω του ένα έργο που εξακολουθεί να επηρεάζει τη σύγχρονη σκέψη και λογοτεχνία.
Δέκα αποφθέγματα
1| «Τα βιβλία δεν φτιάχνονται για να τα πιστεύουμε, αλλά για να τα εξετάζουμε. Όταν εξετάζουμε ένα βιβλίο, δεν πρέπει να αναρωτιόμαστε τι λέει, αλλά τι σημαίνει.» – Το όνομα του ρόδου
2| «Θα έπρεπε να είμαι σε ειρήνη. Έχω καταλάβει. Δεν λένε κάποιοι ότι η ειρήνη έρχεται όταν καταλαβαίνεις; Έχω καταλάβει. Θα έπρεπε να είμαι σε ειρήνη. Ποιος είπε ότι η ειρήνη προέρχεται από την ενατένιση της τάξης, της τάξης που κατανοείται, απολαμβάνεται, πραγματοποιείται χωρίς κατάλοιπα, με χαρά και αληθινότητα, το τέλος της προσπάθειας;
Όλα είναι ξεκάθαρα, διαυγή- το μάτι αναπαύεται στο σύνολο και στα μέρη και βλέπει πώς τα μέρη έχουν συνωμοτήσει για να φτιάξουν το σύνολο- αντιλαμβάνεται το κέντρο όπου ρέει η λέμφος, την αναπνοή, τη ρίζα των γιατί…» – Το εκκρεμές του Φουκώ
3|«Τι είναι η αγάπη; Δεν υπάρχει τίποτα στον κόσμο, ούτε άνθρωπος, ούτε διάβολος, ούτε κανένα πράγμα, που να το θεωρώ τόσο ύποπτο όσο η αγάπη, γιατί διεισδύει στην ψυχή περισσότερο από κάθε άλλο πράγμα. Τίποτα δεν υπάρχει που να γεμίζει και να δένει τόσο πολύ την καρδιά όσο η αγάπη. Επομένως, αν δεν έχετε εκείνα τα όπλα που την υποτάσσουν, η ψυχή βυθίζεται μέσω της αγάπης σε μια απέραντη άβυσσο.» – Το όνομα του ρόδου
4|«Νομίζω ότι ένα βιβλίο πρέπει να κρίνεται 10 χρόνια αργότερα, αφού το διαβάσουμε και το ξαναδιαβάσουμε. Πάντα με χαρακτήριζαν ως πολυμαθή και φιλοσοφικό, πολύ δύσκολο. Στη συνέχεια έγραψα ένα μυθιστόρημα που δεν είναι καθόλου πολυμαθές, που είναι γραμμένο σε απλή γλώσσα, «Η μυστηριώδης φλόγα της βασίλισσας Λοάνα» και μεταξύ των μυθιστορημάτων μου είναι αυτό που έχει πουλήσει λιγότερο. Άρα μάλλον γράφω για μαζοχιστές. Είναι μόνο οι εκδότες και κάποιοι δημοσιογράφοι που πιστεύουν ότι οι άνθρωποι θέλουν απλά πράγματα. Οι άνθρωποι έχουν κουραστεί από τα απλά πράγματα. Θέλουν να προκαλούνται.» – συνέντευξη στον Guardian το 2011
5|«Όλες οι ιστορίες που θα ήθελα να γράψω με καταδιώκουν όταν βρίσκομαι στο δωμάτιό μου, μοιάζει σαν να είναι παντού γύρω μου, τα διαβολάκια, και ενώ το ένα μου τραβάει το αυτί, ένα άλλο μου τσιμπάει τη μύτη, και το καθένα μου λέει: “Κύριε, γράψτε με, είμαι όμορφη.»
6|«Το πρωί της 27ης Ιουλίου 1943, μου είπαν ότι, σύμφωνα με τις ραδιοφωνικές αναφορές, ο φασισμός είχε καταρρεύσει και ο Μουσολίνι ήταν υπό κράτηση. Όταν η μητέρα μου με έστειλε να αγοράσω εφημερίδα, είδα ότι οι εφημερίδες στο πλησιέστερο περίπτερο είχαν διαφορετικούς τίτλους. Επιπλέον, αφού είδα τους τίτλους, συνειδητοποίησα ότι κάθε εφημερίδα έλεγε διαφορετικά πράγματα. Αγόρασα μια από αυτές, στα τυφλά, και διάβασα ένα μήνυμα στην πρώτη σελίδα που υπογραφόταν από πέντε ή έξι πολιτικά κόμματα – ανάμεσά τους η Democrazia Cristiana, το Κομμουνιστικό Κόμμα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Partito d’Azione και το Φιλελεύθερο Κόμμα. Μέχρι τότε πίστευα ότι σε κάθε χώρα υπήρχε ένα και μόνο κόμμα και ότι στην Ιταλία αυτό ήταν το Partito Nazionale Fascista. Τώρα ανακάλυπτα ότι στη χώρα μου μπορούσαν να υπάρχουν ταυτόχρονα πολλά κόμματα.» – από το δοκίμιό του UR-Facism του 1995, από το New York Review of Books
7|«Ο πραγματικός ήρωας είναι πάντα ήρωας κατά λάθος- ονειρεύεται να είναι ένας τίμιος δειλός όπως όλοι οι άλλοι.»
8|«Ο συγγραφέας του [Κώδικα Ντα Βίντσι] Νταν Μπράουν, είναι ένας χαρακτήρας από το Εκκρεμές του Φουκώ! Εγώ τον επινόησα. Μοιράζεται τη γοητεία των χαρακτήρων μου -την παγκόσμια συνωμοσία των Ροδόσταυρων, των Μασόνων και των Ιησουιτών. Ο ρόλος των Ναϊτών Ιπποτών. Το ερμητικό μυστικό. Η αρχή ότι όλα συνδέονται μεταξύ τους. Υποψιάζομαι ότι ο Νταν Μπράουν μπορεί να μην υπάρχει καν.» – συνέντευξη στο Paris Review το 2008
9|«Ο Τσάρλι Μπράουν έχει χαρακτηριστεί ως το πιο ευαίσθητο παιδί που εμφανίστηκε ποτέ σε κόμικς, μια φιγούρα ικανή για σαιξπηρικές εναλλαγές στη διάθεση- και το μολύβι του Σουλτς καταφέρνει να αποδώσει αυτές τις εναλλαγές με μια οικονομία μέσων που έχει κάτι το θαυμαστό. Το κείμενο, πάντα σχεδόν αυλικό (αυτά τα παιδιά σπάνια πέφτουν σε αργκό ή διαπράττουν ανακολουθία), ενισχύεται από σχέδια ικανά να αποδώσουν, σε κάθε χαρακτήρα, τις πιο λεπτές ψυχολογικές αποχρώσεις. Έτσι, η καθημερινή τραγωδία του Τσάρλι Μπράουν σχεδιάζεται, στα μάτια μας, με υποδειγματική οξύτητα.»- Eco για το κόμικ Peanuts, για το New York Review of Books το 1985
10|«Πώς αισθάνεται ο άνθρωπος όταν κοιτάζει τον ουρανό; Νομίζει ότι δεν έχει αρκετές γλώσσες για να περιγράψει αυτό που βλέπει. Παρ’ όλα αυτά, οι άνθρωποι δεν έχουν σταματήσει ποτέ να περιγράφουν τον ουρανό, απαριθμώντας απλώς αυτό που βλέπουν… Έχουμε ένα όριο, ένα πολύ αποθαρρυντικό, ταπεινωτικό όριο: τον θάνατο. Γι’ αυτό μας αρέσουν όλα τα πράγματα που υποθέτουμε ότι δεν έχουν όρια και επομένως, δεν έχουν τέλος. Είναι ένας τρόπος να ξεφεύγουμε από τις σκέψεις για το θάνατο. Μας αρέσουν οι λίστες επειδή δεν θέλουμε να πεθάνουμε.» – συνέντευξη στο Der Spiegel το 2009
Aκολουθήστε μας στo Google News
